پاسخ به شبهه

پرسش : اعتقاد شیعه بر این است که ائمه طاهرین , دارای عصمت هستند حال اینکه در ادعیه ماثوره از ائمه علیهم السلام , اعتراف به ذنوب و استغفار ذکر شده است . عصمت با استغفار چگونه جمع میشود ؟

پاسخ : مخفی نماند که اوصیا ء و انبیاء معصوم اند و هرگز گناه نمی کنند اما اینکه گاهی اعتراف به گناه می کنند و استغفار می کنند , جواب های متعددی داده شده :

1- این اعتراف برای تعلیم مردم است که چگونه در بارگاه الهی اعتراف کنند و توبه کنند .

2- این اعتراف به جهت تواضع و انکساری است .

3- انها به زبان رعیت و مردم صحبت می کنند . اعتراف شان به ذنوب در واقع اعتراف به ذنوب امت و مردم است , زیرا که هر راعی مسئول از رعیت خود است .

4- مراد از ذنب در ادعیه , ترک اولی است . ( فرق بین گناه و ترک اولی : گناهان را از جهتی می توان به دو دسته تقسیم کرد: مطلق و نسبی. مطلق گناهانی است که از هر کس سرزند، گناه است و در خور مجازات می باشد مانند شرک و کفر و ظلم وتجاوز.
گناه نسبی آن است که گاه بعضی کارهای مباح و یا حتی مستحب شایسته مقام افراد بزرگ نیست و آن ها باید از این گونه اعمال چشم بپوشند و به کار مهم تر بپردازند. در غیر این صورت ترک اولی کرده اند.
خواندن نماز مستحبی یا تشییع جنازه امری مطلوب و پسندیده است ولی جلسةعلمی که در آن معارف الهی بیان می شود، مهم تر از آن دو است. پرداختن به نماز مستحبی که باعث ترک نمودن جلسة علمی گردد، ترک اولی است.
نمازی را که ما می خوانیم قسمتی از آن با حضور قلب و قسمتی بدون حضور قلب است. این گونه نماز شایسته مقام شخصی چون پیامبر و علی(ع) نیست. او باید سراسر نمازش غرق در حضور در پیشگاه خدا باشد. اگر غیر این کند حرامی مرتکب نشده اما ترک اولی کرده است.
گاهی کاری افردی انجام می دهد،آن کار پسندیده و ارزشمند است و ثواب فراوان دارد اما اگر همان کار را فرد دیگری انجام دهد، نه تنها پسندیده و مطلوب نیست بلکه انجام دهندةآن مستوجب ملامت و سرزنش است مثلاً برای ساختن یک بیمارستان از مردم تقاضای کمک می شود، شخص کارگری مزد یک یا چند روزش را می بخشد. این عمل نسبت به او ایثار است و دارای ثواب و حسنه می باشد اما اگر یک ثروتمند این مقدار کمک کند، نه تنها پسندیده نیست بلکه در خور ملامت و مذمت و نکوهش است. با این که کار حرامی نکرده است. بنابراین ترک اولی ترک وانجام ندادن کاری توسط افراد خاصی است که توقع انجام آن عمل از آنان وجود داشت. / استاد حسین انصاریان )

5 – خود استغفار کردن عبادت است و لو معصیتی صادر نشده باشد .

6 – شیخ علی بن عیسی إربلی در  " کشف الغمه فی معرفه الائمه " در حالات امام موسی کاظم علیه السلام , پاسخ دقیق تر و لطیف تر داده است . ان اینکه اوقات انبیاء و ائمه علیهم السلام مشغول به ذکر خداست و دلهای آنان بسته به جهان بالاست . آنها همیشه " همچنان که معصوم فرموده است : خدا را آنچنان عبادت کن مثل اینکه تو او را می بینی که اگر تو او را نبینی او تو را می بیند " , مراتب این حقیقت اند .

آنها همیشه متوجه او و به تمام معنی رو به سوی او دارند که هرگاه لحظه ای از این حالت غافل شوند و کارهای مباحی از قبیل خوردن و آشامیدن انها را از این حالت توجه باز دارد , آنها همین مقدار وقت را که صرف امور مباح گردیده را برای خود گناه و خطا شمار می کنند و از خدا طلب بخشش و آمرزش می نمایند .

و گفته پیامبر (ص) که فرمود : " إنه لینعان علی قلبی و انی لاستغفرالله بالنهار سبعین مره " و جمله معروف " حسنات الابرار و سیئات المقربین " اشاره به همین مطلب است . / ریاض الساکنین . ص 141 . طبع قدیم


 منبع :کتاب حقیقت چیست؟

به قلم: علامه سید مظهر علی شیرازی (دامت برکاته )

حوزه علمیه قم المقدسه

ناشر: مکتبه الامام المهدی (عج)